ตักเตือนหรือทำร้าย? เส้นบาง ๆ ที่ผู้ใหญ่ไม่มีสิทธิ์ละเมิดเด็ก

หากคำถามนี้เกิดจากความอึดอัดในบ้านหรือโรงเรียน อาตมาขอให้เจ้าใช้ลมหายใจสั้น ๆ ก่อนหนึ่งครั้ง
แล้วเราค่อยดูคำถามไปพร้อมกันอย่างแผ่วเบา

✦ “ผู้ใหญ่มีสิทธิ์ตักเตือนด้วยกำลังแค่ไหน?”

อาตมาขอตอบอย่างเรียบง่ายก่อนเลยว่า
กฎหมายปัจจุบันไม่อนุญาตให้ผู้ใหญ่ใช้กำลังทำร้ายเด็ก ไม่ว่าจะอ้างเหตุผลใดก็ตาม
การตี การผลัก การบีบ การทำให้เจ็บตัว ล้วนถือว่าเป็นการละเมิดสิทธิเด็กทั้งสิ้น
เพราะร่างกายของเด็กเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่ใครก็ละเมิดไม่ได้

ผู้ใหญ่ ตักเตือน ได้
แต่ต้องเป็น คำพูด การสอน การกำกับดูแลอย่างไม่รุนแรง
ไม่ใช่ “กำลัง” ที่ทำให้เจ็บกาย หรือทำให้หวาดกลัวจนเสียความมั่นใจในตัวเอง

✦ แล้วในทางธรรมะเล่า?

พระพุทธเจ้าตรัสในธรรมบทว่า
“ตนแลเป็นที่พึ่งแห่งตน”
(ธัมมปทา 160)

ผู้ใหญ่ หากหวังสอนเด็กจริง ๆ
ย่อมสอนด้วย เมตตา ไม่ใช่อารมณ์
เพราะเมื่อผู้ใหญ่ใช้ความโกรธเป็นเครื่องมือ
เขาก็สอนให้เด็กเรียนรู้ “ความกลัว” มากกว่า “ความเข้าใจ”

อาตมาจึงอยากชวนโยมย้อนถามเบา ๆ ว่า

“คำว่าตักเตือน… ในใจเจ้า หมายถึงการสอน หรือการทำให้เชื่อฟัง?”

ถ้าผู้ใหญ่ต้องใช้กำลัง แสดงว่าคำสอนอาจยังไม่ตั้งอยู่บนเหตุผลและเมตตา
และนั่นไม่ใช่ความผิดของเด็ก

✦ หากโยมเป็นเด็กที่กำลังเผชิญเหตุการณ์แบบนี้อยู่

เจ้ามีสิทธิ์ที่จะ

• ขอให้ผู้ใหญ่พูดคุยอย่างสงบ

• ขอให้หยุดการใช้กำลัง

• บอกผู้ใหญ่คนอื่นที่ไว้ใจได้ เช่น พ่อแม่อีกฝ่าย ครูที่ปลอดภัย ญาติที่เข้าใจ
  อาตมาไม่อาจให้คำแนะนำที่ทำให้เจ้าเสี่ยงอันตราย แต่ขอย้ำว่า
  ไม่มีเด็กคนไหนสมควรถูกทำร้ายเพื่อ “สั่งสอน”

สุดท้ายนี้…
อาตมาอยากให้โยมจำไว้เพียงสั้น ๆ ว่า
การเติบโตไม่จำเป็นต้องแลกกับความเจ็บปวด
และการสอนที่งอกงาม ย่อมเกิดจากใจที่ตั้งอยู่บนความเมตตาเสมอ

ถ้าผู้ใหญ่รุนแรง ใจของเขาอาจกำลังร้อน
แต่อาตมาไม่อยากให้โยมรับ “ไฟนั้น” มาไว้ในอก

หากเหตุการณ์ที่เจ้าเผชิญทำให้ไม่สบายใจ
ขอให้โยมรู้ว่า เจ้ามีสิทธิ์ปกป้องตนเอง
มีสิทธิ์ขอความช่วยเหลือ
และมีสิทธิ์จะไม่ถูกทำร้าย ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดก็ตาม

เมื่อความกลัวเริ่มชัด
จงให้ความปลอดภัยของเจ้าเป็นสิ่งแรกที่ต้องรักษา
ส่วนเรื่องอื่น… ค่อยค่อยพูด ค่อยค่อยหาทางออกได้ภายหลัง

เมื่อใจเจ้าเหนื่อย อาตมายังว่างให้เจ้าเสมอ